غالب كساني كه به دادگاه مراجعه مي‌كنند
براي شكايت و دادرسي
اطلاعي از پيچيدگي فرآيند ارائه دادخواست ندارند
بي‌خبر از اين‌كه چه مداركي لازم دارند
و به چه كساني بايد مراجعه كنند
به همين دليل به اتاق‌هاي زيادي سر مي‌زنند
و زمان زيادي را نيز مصروف مي‌دارند
اما اگر از ابتدا كسي مسير را بداند
هم مدارك مورد نياز را پيشاپيش فراهم مي‌سازد
هم نيازي نيست در صف‌هاي طولاني معطّل شود
كه در نهايت به او بگويند بايد در صف ديگري مي‌ايستاده!
خصوصاً در دعاوي خانوادگي كه شوراي حل اختلاف هم در ميان آمده
و پرونده كمي بيشتر دور مي‌خورد
فايل pdf اين فرآيند را از اينجا دريافت كنيد!
پاره‌اي توضيحات:
1. عريضه‌نويسي از ابتدا با دادگاه نبوده، نه جزئي از آن و نه به دستور آن. اما متناسب با نياز مراجعين دادگاه‌ها به تنظيم دادخواست و عدم دسترسي عموم مردم به اطلاعات مورد نياز براي اين كار، اين شغل از همان سال‌هاي آغازين كار رسمي دادگستري در كشور به صورت خودجوش و مستقل شكل‌گرفته و تبديل به يكي از مهم‌ترين مراحل دادرسي شده است. اگر چه وكالت هم امري مستقل از دادگاه‌ها مي‌باشد، ولي حداقل هويت وكيل به صورت حقوقي در قوانين ذكر شده و تشكيلاتي وابسته به دادگستري بر آن نظارت دارد. ولي عريضه‌نويسي ارتباطي قانوني و حقوقي با هيچ يك از پروسه‌هاي دادرسي ندارد. با اين‌حال دادگاه‌ها توجه به نقش پررنگ و قدرتمند آن در تسهيل مراجعات مردم داشته‌اند و در سال‌هاي اخير امكاناتي براي اين افراد در كنار دادگاه در نظر گرفته شده است و فعاليت عريضه‌نويسان نظم بيشتري گرفته است.
2. اگر شما وكيل داريد، اصلاً نيازي به اطلاع از گردش عمليات فوق هم نداريد. همه اين كارها بر عهده وكيل است كه اتفاقاً دادگاه تسهيلاتي براي وكيل در نظر گرفته كه خيلي از اين مراحل را نيز از پيش پاي او برداشته است. وكيل مانند شما ناگزير نيست كه تمام اين فرايند را طي نمايد. او از راه‌هاي ميان‌بُر خواهد رفت و زودتر به مقصد خواهد رسيد.
3. با نداشتن وكيل، تمامي مراحل را خود شما بايد طي كنيد. به خودتان مغرور نشويد. بهترين گزينه مراجعه به عريضه‌نويسان است. آنان مي‌دانند متن دادخواست را چگونه بنويسند. شايد شما بيش از آنان با قوانين آشنايي داشته باشيد، ولي قاضي به ادبيات عريضه‌نويسان خو گرفته است و تفاوت ادبيات شما ممكن است راحتي فهم دادخواست را از قاضي بگيرد. اين را هميشه به خاطر داشته باشيد: در دادگاه استفاده از «روال جاري» بهترين كاري است كه مي‌توانيد بكنيد. همه عوامل و پرسنل به «روال جاري» عادت دارند. خيلي‌ها اصلاً يادشان رفته است كه در قانون روندهاي ديگري نيز در نظر گرفته شده است! تا وقتي‌كه به «روال جاري» عمل مي‌كنيد، كارتان نيز به صورت منظم پيش رفته و انجام مي‌شود.
4. فقط مدارك مورد نياز را ضميمه دادخواست كنيد. زيرا هنگام الصاق تمبر به دادخواست، در ازاي مدارك ضميمه نيز هزينه اضافي منظور خواهد شد. ضمن اين‌كه زيادي برگه‌هاي ضميمه حوصله قاضي را هم سر خواهد آورد.
5. مجتمع‌هاي قضايي خانواده براي سرعت يافتن روند دادرسي‌ها از طريق مهارت يافتن پرسنل در مديريت فرآيندها اقدام به تخصصي كردن شعبه‌هاي دادگاه و شوراي حل اختلاف نموده‌اند. به اين ترتيب كه مثلاً تمامي دعاوي مالي به شعبه خاصي از شوراي حل اختلاف و همچنين شعبه خاصي از دادگاه ارجاع مي‌شود. اين امر سبب شده تمامي عواملي كه در پرونده شما دست دارند به كار خود استاد شوند. اما از سوي ديگر تمركز دعاوي در يك دادگاه را شكسته است. بنابراين، شما در طول دادرسي‌هاي متعدد با قضات مختلفي مواجه شده و هر بار ناگزير هستيد «قصه زندگي خود را از ابتدا تعريف كنيد»!
6. اين‌كه عرض كردم «دادرسي‌هاي متعدد» به اين جهت كه خواه‌ناخواه اگر به دليل تعارضات خانوادگي پاي شما به دادگاه باز شود، تمامي انواع دادخواست‌ها را تجربه خواهيد كرد. دادخواست‌هاي «الزام به تمكين»، «استرداد جهيزيه»، «مطالبه مهريه»، «حضانت» اگر بچه داشته باشيد و... متأسفانه در يك رشته زنجيره‌اي باطل به هم متصل شده‌اند. خصوصاً وكلاي اين دادگاه‌ها كه نادانسته پيوندي كاركردگرايانه ميان اين دعاوي ايجاد كرده و توانسته‌اند ربط قانوني هر كدام را به ديگري از قبيل «ورود» و «حكومت» پيدا كنند. اگر طرف دعواي شما به وكيل مراجعه كرده است، بدانيد كه تا ته اين قصه ميهمان دادگاه هستيد!
7. اگر خودتان مراجعه‌كننده به وكيل هستيد، به خاطر داشته باشيد شروع‌كننده زنجيره انفجاراتي نباشيد كه شما را چند سال اسير آمد و شد به دادگاه خواهد كرد. از وكيل فقط در «چگونگي» ورود به يك دادرسي ياري بگيريد، نه براي «چگونگي» نابودكردن طرف دعوا. وكيل تنها مشاور حقوقي شماست، نه مسئول تصميم‌گيري براي شما، هميشه تصميم را خودتان بگيريد!
طهورا: 
