عيدي براي چه؟!
در مقابل چه؟!
اين سؤال از كودكي برايم بود
نه از ابتدا
از وقتي كه به آن فكر كردم
اينكه دور سفره هفت‌سين جمع مي‌شديم
و در لحظه سال تحويل
بزرگ‌ترها به بچه‌ها عيدي مي‌دادند
چرا؟!
سيداحمد از سال تحويل پرسيد
اينكه سال تحويل دقيقاً چيست
و من سفارشي دادم:
- سيني گرد رو از آشپزخونه بيار
يه تيله هم بيار
آورد
تيله را لبه سيني استيل انداختم و گرداندم
پس از چند دور:
- چند دور چرخيد؟
«هفت دور»
- از كجا شمردي؟
در حالي كه گوشه‌اي از سيني گرد را نشانم مي‌داد:
«از اينجا»
- خب من از اينجا شمردم
و نقطه ديگري را نشان دادم
و پرسيدم:
- آيا فرق مي‌كرد از كجا بشمريم؟!
«نه!»
- سال تحويل هم همين است
نقطه‌اي كه مردم ايراني انتخاب كرده‌اند براي شمارش سال‌ها
در گردش زمين به دور خورشيد!
بله
همين‌طور است
من مي‌دانم كه نوروز يك لحظه فرضي‌ست
مي‌توانست اعتدال پاييزي باشد
يا هر نقطه ديگري از مدار زمين
اما اگر اين‌قدر الكي‌ست
چرا اين‌قدر مستقر و محكم است
سنّت نوروز؟!
مناسك چنين كاركردي دارد
كاركردي كه در پست قبلي به آن اشاره كردم
اساساً حفظ و ارتقاء رسومات
نوروز به مناسكش زنده مانده است
به مناسكي كه هيچ پشتوانه واقعي ندارد
چيزي جز اعتبار نيست
جعل يعني
ولي مانده است
چرا؟!
خيلي وقت اين سؤال را داشتم
چرا به من عيدي مي‌دهند؟!
و پاسخ را يافتم
اين دستمزد من است
دستمزد كاري كه قرار است بعداً انجام دهم
كاري كه وظيفه دارم
وظيفه‌اي كه جامعه بر دوشم نهاده است
حفظ سنّت نوروز!
بزرگ‌ترها دستمزد مي‌دهند
به خاطر كاري كه كوچك‌ترها بايستي به انجام رسانند
اينكه رسم نوروز را به نسل بعد منتقل سازند
اين پرداخت قبل از عمل است
اين اتفاق است كه نوروز را در تمدن ايراني زنده نگهداشته است
اما من...
من كه تا به حال عيدي نداده‌ام
يعني آيا...
بله
من تخلّف كرده‌ام
من تا به حال هيچ عيدي نداده‌ام
با اين كه بزرگ شده و فرزند دارم
من سنّت نوروز را پاس نداشته‌ام
هرگز سفره هفت‌سين براي كودكانم پهن نكرده‌ام
هرگز عيد را به آن‌ها تبريك نگفته‌ام
هرگز طوري رفتار نكرده‌ام كه احساس كنند اتفاق مهمي افتاده است
من...
من اين سنّت را پاس نداشتم
من كوركورانه دنبال نسل قبل از خود نرفتم
من تلاش كردم اين سنّت را عوض كنم
من روز مبعث و تولّد پيامبر كيك مي‌خرم
جشن تولّد ميگيرم
من به عنوان بزرگ‌تر
به عنوان نسل قبل
«مي‌خواهم» نسل بعد از خود را «عوض» كنم
«نمي‌خواهم» رسوم باستاني ايراني تكرار شود
كدام رسوم؟!
رسومي كه يك روز در دربار شاهان ظالم نزج گرفت
براي ثروتمندان و قدرتمندان
و بعد بيرون زد
به جامعه كشيد
و سنّت شد
من پيرو مستكبرين نيستم
من مناسك را تغيير مي‌دهم
آن‌ها را حذف نمي‌كنم
پس بدهكار نيستم
در مقابل دستمزدي كه گرفتم
عيدي‌هاي دوره كودكي
فقط آن‌ها را در رسم جديدتري به كار مي‌بندم!
مطلب مرتبط قبلي: مناسك رمضان
نظرات
حسين: شيخ مهدي عزيز خيلي دير به دير اينجا سر ميزنم بهت و از مطالبت نكته ها آموخته و مياموزم دو سه باري هم پيامكي يادت كردم هر چند تو نشناسي و بپرسي "ببخشيد شما"؟القصه داستان اينكه من هميشه ازت ياد گرفتم و ميگيرم فقط در خصوص اين مطلبي كه نوشتي نه به قصد قضاوت و حتي نقد بذار ي دو كلوم به عنوان برادر كوچكتر بهت ي چي گفته باشم
ميدوني اطلاعات زيادي آدمها رو خفه ميكنه آدم فكر ميكنه چون فلان فلان و بهمان مبحاث علمي رو ميدونه ميتونه در خصوص همه مباحث بلا شك نظر متقن بده و تحليل كنه ي جورايي غره به داتسته هاش ميشه اونجاست كه تازه توهم دانايي كه بدتر از جهله نمايان ميشه....خلاصه از قصد جسارتي نيست فقط اينكه وقتي آدم از روح خداييش دور شد شروع كرد به مرزبندي و فرق قائل شدن بين همه چيز و همه كس....سنت نوروز رو زير سوال بردي با تحليلهاي خودت!! و اينكه چرا نوبهار؟چرا نو خزان نه؟!! اگر واقعا خودت بودي كدوم روز و كدام واقعه رو شاخص تعيين سال ها قرار ميدادي؟
نكنه سال قمري با همه تغير و گردشي كه داره؟! خوبه يكي ايراد بگيره بهت كه اين سالروز هاي مبعث و تولد پيامبر و امامي كه براش تولد ميگيري همه ش در تغييره و چرا هر ساله ده روزي جابجا ميشه مگه واقعا روزي كه تولد ميگيري همون روزيه كه پيامبر مبعوث شدن يا متولد شدن؟!! اگه هم نمادينه خب چرا يه روز ديگه كيك و تولد نميگيري؟!!
مثلا همين امروز همين فردايكشنبه ۹ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۸:۳۴ صبح
پاسخ: ممنون از تذكري كه داديد. قطعاً سواد و علمي كه ما «خيال» مي‌كنيم داريم، مهم‌ترين حجاب و مانع براي ايمان است. دانسته‌هاي ما نسبت به نادانسته‌ها بسيار اندك است و هميشه بايد از «خودخواهي» و «غرور» و «كبر» به خدا پناه ببريم. حقير از اين توجهي كه داديد سپاسگزارم و دست مبارك شما را مي‌بوسم كه اين نكته مهم را به خاطرم آورديد. اميدوارم هميشه در يادم بماند و خداوند از روي لطف، اين بنده حقير و كوچكش را از «غفلت» حفظ فرمايد، به واسطه دوستان خوبي چون شما كه حواسشان به ديگران هست. ممونم. در پناه خدا.
مهديه: سلام و وقت بخيرفكر مي كردم هميشه پرسش هاي بچه ها رو مستدل و علمي توضيح ميدين تا جواب درست صرف نظر از هر جانبداري شفاف باشه.
نوروز درسته كه يكي از رسم و رسوم قوم ايرانيه ولي اينطور نيست كه هيچ پشتوانه علمي نداشته باشه اتفاقا كاملا علميه و اولين بار توسط دانشمندان ايراني و با دليل به عنوان لحظه شروع سال جديد مشخص شده. لحظه تحويل سال زمين در نقطه ورنال قرار داره كه در اون طول شب و روز در تمام نقاط كره زمين يكسانه و خيلي ويژگي هاي ديگه داره كه اميدوارم خودتون بيشتر در موردش مطالعه كنيد. پس از اسلام هم به خاطر ويژگي هاي بسيار خوب در عيد نوروز، اين عيد مورد حمايت ائمه اطهار(ع) قرار گرفت و به عنوان يك سنت حسنه تثبيت شدشنبه ۸ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۶:۱۴ عصر
پاسخ: سلام بر شما. طول روز و شب دوبار در سال مساوي مي‌شود؛ يك‌بار در اعتدال بهاري و يك‌بار در اعتدال پاييزي. براي اينكه احساس نفرماييد اين مطالب از روي بي‌اطلاعي بيان شده است، عرض مي‌كنم كه حقير چند سال در مؤسسه تحقيقاتي نجوم اسلامي فعاليت مي‌كردم. مدتي به عنوان دانش‌پژوه و مدتي در سمت‌هاي ديگر. از اين نظر بدانيد كه اطلاعات مورد نياز را در اختيار دارم. اگر شما دليل متقني در اين باره كه «نوروز» لحظه خاص و متفاوتي از ساير لحظات حركت انتقالي زمين است مي‌دانيد، بفرماييد تا بنده بررسي نمايم. حمايت اسلام از نوروز هم دليل عرفي ديگري دارد كه مفصل آن توسط بزرگان بيان شده و با جستجوي مختصري مي‌توانيد دريابيد. عرض بنده اين نيست كه نوروز سنّت بدي است. بلكه عرضم اين بود كه سنّتي داراي بنيان و اساس منطقي و عقلاني نيست. بلكه زاييده نيازهاي مردم كشاورز يك سرزمين بوده و توسط خوانين و شاهان گسترش يافته است. اميدوارم با دقت و انصاف علمي به اين موضوع بنگريم و در گير و دار علايق و سلايق نيانديشيم. موفق باشيد. (راستي اين را بدانيد اگر ايران در نيمكره جنوبي زمين قرار داشت، دقيقاً شش ماه بعد را نوروز در نظر مي‌گرفتند! پس نوروز خيلي به خود زمين ربطي ندارد و به منطقه جغرافيايي ايران مربوط است! :)
