از ابتدا اين شيوه را در پيش گرفتم
در تربيت كودكان
اين‌كه نگويم «من»
وقتي ظلمي در حال بروز است
ظلمي معمولاً از نوع اسراف!

- ببين پسرم با اين كار به محيط زيست آسيب زدي
با همين يك كاغذ سفيدي كه پاره كردي
مي‌دوني درخت‌ها را قطع كردند تا اين كاغذ تهيه شده...

- آخ آخ... مي‌دوني با خراب كردن اين اسباب‌بازي چه ظلمي مرتكب شدي؟
به برادر و خواهرت
آن‌ها هم در اين اسباب‌بازي سهم داشتند
حق آن‌ها را ضايع كردي...

- چراغ رو روشن گذاشتي؟
مي‌دوني به همه خانواده بد كردي؟
چون قبض برق بيشتر مياد
و پول بيشتري از خانواده ما خرج ميشه
و براي كارهاي مهم ديگه پول كم مياريم

- مي‌خواهي زنگ بزني به عموپورنگ؟
به دايي حميد؟
به هشت ستاره؟
به...
گوش كن به اولش كه ميگه هزار تومان...
خب اگر با هر دقيقه تماس اين‌همه پول بديم
پول دو تا بستني
با اين‌كار به همه ظلم مي‌كني
اونوقت خيلي چيزها كه نياز داريم نمي‌تونيم تهيه كنيم
اگه مي‌خواي قصه بشنوي بيا خودم برات قصه مي‌گم...

يادمان نرفته
قبل‌ترها اين‌طور از بزرگ‌ترها مي‌شنيديم مثلاً:
«من اين‌قدر پول برق دادم، برق رو اسراف نكن!»
يعني ابتدا از «خود» مي‌گفتند
و سپس از اسراف
و هميشه اين تصوّر براي ما پيدا مي‌شد
كه بزرگ‌تر به خاطر هواي نفس خودش است كه از اسراف نهي مي‌كند!

تأثير كدام بيشتر است؟!
اين‌كه مدام بگوييم «من»
يا مخاطب را به جاي «حق خودمان» با «حق ديگران» دراندازيم؟!

ديروز مشابه همين اتفاق افتاد
در اين ماه مباركي مشغول كاردستي هستند هر روز*
يكي صبح و يكي عصر
هر كدامشان



سيدمرتضي چسب زيادي مصرف كرد
يك تيوپ كامل براي يك كاردستي
از همين شيوه استفاده كردم:
«برو از سيداحمد و مريم عذرخواهي كن
تو سهم اون‌ها از چسب رو مصرف كردي
با اين كارِت به همه ظلم كردي»

انسان ذاتاً دنبال استقلال است
زير بار ديگران نرفتن
از خودخواهي و تكبّر هم بيزار
وقتي مخاطب از خودش حرف بزند
تأثير بسيار كمتري دارد
تا براي احقاق حقوق ديگران سخن بگويد

چه خوب است وكيل مدافع بقيه بچه‌ها باشم
وقتي مي‌خواهم به اشتباه يكي از بچه‌ها خُرده‌گيري كنم!
تأثير آن هزاربرابر است، بلكه هم بيشتر...
اصلاً قابل مقايسه نيست

مي‌رود از بقيه عذرخواهي مي‌كند
و تلاش كه ديگر تكرار ننمايد
از «من» هم دلگير نمي‌شود
احساس نمي‌كند كه حرف «من» از سر منيّت و خودخواهي است
وقتي «من» را در «كلام من» نمي‌بيند
سخنم در اين حال «نقش تربيتي» بيشتر پيدا مي‌كند
به جاي اين‌كه «نقش گرفتن حق خودم» را بيابد
حتي وقتي كه واقعاً حق خودم در حال ضايع شدن باشد! :)

* اين كاردستي‌ها را در يك سايت اينترنتي يافتم
cubeecraft.com
شخصيت‌هاي مكعّبي
ساختن آن‌ها خيلي جذّاب است
همه شبيه به هم
ولي با تفاوت‌هايي اندك
آسان هم هستند.
بدون كمك مي‌توانند بسازند!