بيمه خانواده
خانواده مهمترين دستگاه بيمهگذار فطري و غريزي براي افراد بشر است. تا زمانيكه خانواده هست، قدرتمند است، آحاد بشر بيمه شدهاند، در مقابل هجمههاي سرمايهداران.
سرمايهدار نياز به «انقطاع» كارگر دارد. كارگر بايد رها و تنها باشد، محتاج هم. تا هر پيشنهادي را بپذيرد و با هر دستمزدي كار كند. سرمايه نياز به سود دارد و آن را بايد از مابهالتفاوت «دستمزد استثماري» با «دستمزد واقعي» به دست آورد. پس بايد كارگر را متقاعد كند دستمزد استثماري را بپذيرد.
عاطفه خانواده
اقتصاد سرمايهداري بر «عقل اقتصادي» ميگردد. اين اولين گزارهايست كه هر دانشجوي اقتصادي فرا ميگيرد: «مردم در اقتصاد عاقلانه رفتار ميكنند». يعني چه؟
يعني اگر دو كالا با كيفيّت يكسان را نشانشان دهي، آن را كه ارزانتر است ميخرند. اگر دو كالا با قيمت يكسان ارائه كني، آن را كه با كيفيّتتر. اين يعني عقل اقتصادي.
نظام سرمايهداري دنبال «انسان اكونوميك» است. انسان اقتصادي چنين انسانيست. همه كارهايش و رفتارهايش تابع سود سرمايه است. اگر ببيند پولش را به الف قرض بدهد، دو برابر سود ميدهد، هرگز به ب نميدهد.
اما خانواده، خانواده درست برعكس. در خانواده عاطفه غلبه ميكند. دو كالا ارائه ميشود با كيفيّت يكسان، حتي با كيفيّت متفاوت هم، ولي گرانتر را ميخَرد با كيفيّت پايينتر. ميپرسي چرا؟ «چون اين رو داداشم درست كرده!» همين! اين ساخت كارخانه داييام است. اين يكي در شهر خودمان ساخته شده. اين يكي ايرانيست و نه خارجي!
خانواده سرمايهدار
اما اين فقط در قشر ضعيف و متوسط كه نيست. اگر بود، سرمايهداري بايد در قشر فوقاني جامعه، خانواده را ميپذيرفت. اما خانواده در خودِ سرمايهداران نيز مضرّ به سرمايهداريست.
يك روزي مافيا بود. سرمايهداراني كه خانواده برايشان مهم. ماجراي اينها را از فيلم «پدرخوانده» ياد گرفتهايم. ثروتمنداني كه به خانواده هم اهميت ميدهند.
ولي اين دروغ است. يا فيلم گادفادر دروغ است، يا اگر هم چنين ماجرايي يك روزي رخ ميداد، امروز قطعاً ناممكن است. سرمايهداري با خانواده نميسازد حتي در رأس ثروت!
سرمايه دنبال رشد است. سرمايهدار حتي اگر نيمي از ثروت جهان را هم داشته باشد، عقل اقتصادي دارد، اگر نداشت كه به اين نقطه نميرسيد. عقل اقتصادي اجازه نميدهد پول خود را خرج خانواده كند. عقل اقتصادي ايجاب ميكند سرمايه در مسيري مصرف شود كه پيوسته بزايد و افزايش يابد، با بيشترين سود و راندمان.
اين است كه ميبينيم معمول سرمايهداران دنيا، بر خلاف قشر متوسط، فرزندان خود را از نوجواني مجبور به كار ميكنند و با محروم كردن از پولتوجيبي، يعني پول مفت، ادعا ميكنند ميخواهند از او مردي اقتصادي بسازند!
[ادامه دارد...]