خيلي بد است
بدعادت‌مان كرده‌اند
به نفع خودشان
فكر سودند
استثمار همين است
تا منابع مفت‌مان را غارت كنند

وقتش شده بود
وقت خراب شدنش
9 سال پيش خريدم
وقتي مأموران پليس به منزل‌مان آمدند
با يك خودروي داراي چراغ گردان
جلوي چشم همسايه‌ها
همراه با زن سابق
براي بردن جهزيه
وقتي بردند
غيرمترقّبه
بدون خبر قبلي
بايد نهار براي بچه‌ها درست مي‌كردم
ولي گاز نداشتم
من و سه كودك خردسالم؛
2ونيم ساله، 1ونيم ساله و شش ماهه!

تندي رفتم نزديك‌ترين فروشگاه لوازم خانگي
تازه پروژه‌اي را تمام كرده
دو ميليون تومان نقد داشتم
يك يخچال‌فريزر، يك گاز پنج‌شعله، يك جاروبرقي
و همين
همين ماشين لباسشويي در از بالا را خريدم
دقيقاً چند ساعت بعد از اين‌كه خانه‌ام را خالي كردند!

از آن روز
تحقيقاً 9 سال مي‌گذرد
جيك نزد
ايراد پيدا نكرد
حالي به حالي نشد
يك ريز كار كرد
حداقل هفته‌اي سه بار
بدون لحظه‌اي درنگ
مثل قلبي سالم مي‌تپيد
خدا را شكر
قطعاً از بركت و منّت باري تعالي

اما ديگر وقتش شده بود
مدتي بود انتظار خراب شدنش را مي‌كشيدم
حس مي‌كردم خسته است
حس مي‌كردم زياد كار كرده
آخ نگفته
ملاحظه حال و احوال ما را كرده
كودكان شستشو زياد نياز دارند
لباس زياد عوض مي‌كنند
طبيعي‌ست
ماشين لباسشويي پركار مي‌شود
در خانه‌اي كه بچه زياد باشد!

چند هفته پيش خراب شد
كامل كه نه
فقط خشك‌كنش
آخرِ كاري نمي‌چرخيد
سيلندرِ دور ايستاده
حركت نمي‌كرد
اين شد كه به نمايندگي زنگ زدم
بعد از 9 سال:
«بايد وانت بگيريد و بياوريد اين‌جا، احتمالاً بلبرينگ آن جام كرده و نياز به تراشكاري دارد»

اين پاسخ قانعم نكرد
نمي‌توانستم قبول كنم
راستش بعدتر هم فهميدم
لباسشويي‌هاي در از بالا اصلاً بلبرينگ ندارند كه
فقط كاسه نمد

پس باز كردم
با توكّل بر خدا
نام خدا را بر زبان آوردم
و دست به پيچ‌گوشتي شدم



از بالا شروع كردم به باز كردن
پيچ‌هاي اصلي را
همين‌طور گام به گام
خيلي باز كردم
بيشتر از آن‌چه نياز بود
بعد فهميدم
اين‌كه اصلاً لازم نبود اين‌طور لختش كنم!

هيچي نداشت
چقدر ساده
چقدر اندك
پيچيده نيست اصلاً
چقدر فكرهاي عجيب مي‌كردم درباره‌اش!

به تهش كه رسيدم
متوجه دستگاه عجيبي شدم
موتوري كه يك سيم بكسل نازك از آن خارج شده بود
كشيدم
دسته‌اي را
كلاچ دستگاه بود
آزاد شد
بله
چرخيد
مشكل همين بود
يافتم
يافتم
من خودم يافتم
مشكل لباسشويي‌مان را
به تنهايي
با ياري خداوند متعال



ماشين را بستم
از پايين تا بالا
گذاشتم سر جا
رفتم در سايت ديوار
دنبال نزديك‌ترين تعميركار
تعمير آن را بايد به يك متخصص مي‌سپاردم
حالا كه دقيقاً مي‌دانستم مشكل از كجاست

دو نفر بودند كه آمدند
همان‌روز
سريع
من هم ماجرا را گفتم
آن‌ها هم به جاي اين‌كه ماشين لباسشويي را باز كنند
فقط روي زمين خواباندند
تأييد كردند كه مشكل از همان است
عكسي گرفتند
مفتولي به كلاچ بستند كه موقتاً كار كند
كشيده بماند يعني
و وعده كردند
بروند و بگردند و قطعه را پيدا كنند
تماس بگيرند و بياورند و نصب
25 هزار تومان هم گرفتند

فردايش طاقت نياوردم:
چرا بايد عوض شود؟!
آيا تعمير نمي‌شود
اين دستگاه كه كار خيلي خاصي انجام نمي‌دهد
فقط مي‌كشد
سيم بكسل را
درست وقتي برق 220 به آن متصل مي‌شود
خب شايد خودم بتوانم درستش كنم

لباسشويي را خواباندم
دستگاه را از دو پيچش باز كردم
مشغول باز كردن قطعات داخلي آن شدم
كامل رها شد
تمام قطعات كوچك و بزرگش



گريس زدم
تمام چرخ‌دنده‌ها را
همه سالم بودند
احتمالاً خشك شده
بعد از 9 سال كار
دوباره بستم
ولي كار نكرد!

ده بار
شايد بيست بار
شايد هم بيشتر
هر چه باز كردم و بستم
بدتر شده بود
گريس چسبيده به قطعات
چسبناك شده
روي هم نمي‌لغزيدند
روان حركت نمي‌كردند
بدترش كرده بودم
گريس داغانش كرده بود
كاش نمي‌زدم!

آب جوش
مايع ظرفشويي
افتادم به جان قطعات
چقدر بد مي‌چسبد
گريسش خوب نبود شايد
شايد هم خيلي خوب بوده اتفاقاً
جدا نمي‌شد لامصّب
ذره ذره شستم
باز هم كامل نه

اين‌بار كه خشك شد
از روغن چرخ خياطي استفاده كردم
خيلي رقيق‌تر
لغزش بيشتر
قطعات را بستم
با دقت فراوان
اما
اين‌بار هم كار نكرد
نمي‌دانستم چرا
وقتي مي‌بستم
موتور صدا مي‌داد
مي‌چرخيد يعني
اما سيم بكسل به داخل كشيده نمي‌شد
هيچ حركتي نمي‌كرد
نا اميد شدم

فردايش رفتم كيوانفر
سي‌متري
مركز تعميرگاه‌هاي شهر قم
دو سه مغازه را رفتم
خب البته اول هم برقعي
همه اول آن‌جا مي‌روند ديگر
معروف‌ترين
بعد هم روبه‌روي بانك ملّي
و چند محل ديگر هم
هيچ‌كدام نداشتند
پاسخ‌شان مثل هم بود:
«اين طور قطعات را فقط از نمايندگي بايد تهيه كنيد»

ميدان باجك
روبه‌‌روي بانك ملّي
ابتداي باجك دو
داخل نمايندگي شدم:
«با اين‌كه شركت خارجي تعهد داده
اما
به خاطر تحريم قطعه نمي‌دهد
صد تومان بيعانه بگذار
تا يك ماه ديگر اگر از تهران فرستادند
به قيمت روز مي‌آوريم
در منزل خودتان نصب مي‌كنيم»
قيمت چند؟!
«حدود 220 هزار تومان شايد كمي بيشتر هم»

قبول نكردم
220 هزار تومان؟!
براي فقط يك قطعه كوچك
كه كاري بسيار كوچك‌تر را انجام مي‌دهد
كشيدن يك سيم نازك
همين
مگر خودمان در داخل چُلاقيم؟!
نمي‌توانيم يك دستگاه شبيه به اين بسازيم
حالا كپي هم نكنيم
يك چز ديگري به هر شكلي
كه اين سيم را با قدرت بكشد؟!

اين چه بلايي‌ست سر ما آمده؟!
چنين قطعه مزخرفي بايد لنگ‌مان بگذارد
تا خارجي‌ها حالمان را سرش بگيرند
بگويند دست از آرمان‌هاي انقلاب‌تان برداريد
تا موتور تخليه ماشين لباسشويي بهتان بدهيم؟!
استقلال‌تان را بدهيد
مثل عربستان بشويد
ضعيف باشيد و همچون برده
تا هر چه بگوييم اطاعت
خاك بر سر ناصرالدين شاه و رضاشاه و تمام اعوان و انصارشان
كه اين تخم بدبختي را در كشور ما كاشتند
وابستگي صنعتي را

سراغ اوراقي را گرفتم
پيرمردي را يافتم
مغازه‌اي داشت
دستگاه را نشانش دادم
عين همان را يافت
نشانم داد
قيمت؟
تلفن كرد و از پسرش پرسيد:
380 هزار تومان!

باور نكردم
قبول هم
قرار شد ظهر زنگ بزنم
با پسرش صحبت كند
شايد تخفيف بدهد
شايد هم اصلاً دستگاه را عوضي گرفته
كه چنين قيمتي گفته

زنگ زدم
از خانه
150 هزار تومان
قيمت نهايي
رفتم و خريدم

گاهي، گاهي اتفاق‌ها مناسبت‌هايي دارند
الطافي هستند تا بفهميم
از جانب خدا
آگاهمان كند
همه چيز قرار نيست هميشه خوب پيش برود
خراب شدن گاهي آگاهي‌بخش است

اين هم كار نكرد
آري
وقتي در مغازه پرسيدم: سالم است؟
گفت: سالم
امكان امتحان هم نبود
برق 220 را چه كسي جرأت مي‌كند لخت بزند در پشت دستگاه
خب ترس دارد
فيش و كانكتور و فازمتر و حداقلي از امكانات مي‌خواهد
امتحان نكردم
در خانه فهميدم خراب است
كار نمي‌كند

مي‌توانستم پس بدهم
ولي همين يكي را داشت
فرض كه مي‌دادم
پولم را هم پس
بعد چه؟!
دستگاه ديگري كه نداشت
يك هفته شده بود كه لباس‌ها را با دست مي‌شستم
سخت بود و وقت‌گير
دو روز يك‌بار معمولاً
مي‌خواستم زودتر راه بيافتد
لباسشويي‌مان

حالا دو دستگاه داشتم
روي هم اگر مي‌ريختم
بالاخره يك دستگاه سالم كه مي‌شد بسازم
ديدم گزينه بهتر همين است
اين شد كه دست به كار شدم

تحليل كردم
فكر كردم
نه فقط چيدن قطعات
اين‌بار مسير نيرو را ديدم
آناليز
گشتاور هر چرخ‌دنده را
جهت چرخش
هدف از طراحي هر كدام
اين‌كه چه مي‌كنند
براي چه در آن جاي خاص قرار گرفته
و شد
بله
حل شد
بستم و كار كرد
همان دستگاه موتور تخليه قبلي خودمان
همان كه اول خراب شده بود
همان كه اول باز كرده بودم
همان درست شد
عالي و پرقدرت

خوشحال شدم
كيفور
بچه‌ها هم ديدند
سيداحمد اصلاً جاي قطعات را هم ياد گرفته
روي آن ديگري
اجازه دادم دو سه بار باز كرد و دوباره چيد
مثل يك پازل
بله واقعاً به جورچين مي‌مانست
خيلي زيباتر
خيلي جذاب‌تر
چون واقعي
چون كار مي‌كرد
چون فايده داشت
چيزي كه جورچين‌هاي مقوايي ندارند

دومي را هم درست كردم
آن هم كار كرد
بارها و بارها تست كردم
اتصال يكي از چرخ‌دنده‌ها به موتور ساييده شده
مقدار خيلي كمي
رد مي‌كرد
واشر ريزي زير محل قرار گيري روتور
آهن‌رباي چرخنده وسط موتور
به خوبي درگير شد
كار راه افتاد
من دو دستگاه سالم داشتم
رفتم و روي لباسشويي نصب كردم
نصب كردم
و كار كرد
لباس‌ها را ريختم
شست
خشك كرد
صدايش هم در نيامد
اعتراضي هم نداشت
خيلي عالي! :)

پيامك زدم
به تعميركار محلّي:
«دستگاه را تعمير كردم و بستم، ديگر نياز نيست تهيه بفرماييد!»

دستگاه دوم را چه كردم؟!
ابتداي كار كه بودم
هر چه در اينترنت مي‌گشتم
گشتم يعني
هيچ نيافتم
اين دستگاه نبود
نه خودش
نه باز شده‌اش
نه تصويري
نه راهنمايي
اين‌كه چه مي‌كند و چطور
اين شد كه دستگاه دوم را گذاشتم براي فروش
در ايسام
بلكه كسي نياز داشت
مجبور نشود مثل من بگردد
با اين توضيح:

اگر چه به آن موتور تخليه، مگنت، الكترومگنت يا گيربكس گفته مي‌شود، ولي كار اصلي آن خلاص كردن ترمز سيلندر دور محفظه ماشين لباسشويي در هنگام فعال شدن خشك كن است.
اين دستگاه كه نام اصلي آن Drain motor است تعداد زيادي چرخ‌دنده در داخل خود دارد كه با افزايش نيرو، قدرت كافي براي كشيدن اهرم كلاچ موتور گرداننده ماشين لباسشويي را تأمين مي‌كند.
وقتي برق 220 ولت به اين دستگاه وارد مي‌شود، موتور براش لس آن به گردش درآمده و چرخ‌دنده‌ها را تا زماني كه سيم بكسل تا انتها به داخل كشيده شود مي‌گرداند. وقتي سيم به انتها رسيد، يك ضامن كوچك در داخل دستگاه فعال شده و چرخ دنده گرداننده را از موتور جدا نموده، در عوض يك قفل را روي سيم بكسل فعال مي‌كند. بنابراين همچنان كه برق وارد دستگاه مي‌شود، سيم بكسل در داخل مانده و آزاد نمي‌شود. يعني كلاچ ترمز سيلندر خشك كن ماشين لباسشويي كشيده مانده و آزاد شده و همراه با موتور مي‌چرخد. پس از پايان عمليات خشك كردن، برق از دستگاه قطع شده و در نتيجه سيم بكسل آزاد شده و با فنر قوي‌اي كه دسته كلاچ دارد بيرون آمده و دوباره ترمز فعال شده و سيلندر قفل و بي‌حركت مي‌گردد.

وابستگي بد است
اقتصاد بايد مقاوم باشد
نمي‌شود كه هر قطعه‌اي را بخريم
فقط تعويض
اين نمي‌شود
خيلي از قطعات قابل تعميرند
بلد نيستيم؟!
خب ياد مي‌گيريم
گروهي از مردم ما اهل فن‌اند
بروند و فرا بگيرند
تلاش كنند و مشغول شوند
تعمير كنند
هم خودشان درآمد كسب
هم خدمتي به هم‌وطنان
اين نمايندگي‌ها كه در حقيقت نمايندگي كارخانه خارجي‌اند
نماينده ما نيستند
در راستاي منافع آن‌ها
اين‌ها فقط تعويض مي‌كنند
اهل تعمير نيستند
اين بد است
اين خوب نيست
اين به مصلحت ما نيست
كشور ما
ملّت ما
مردم و هم‌وطنان ما!