پشت فرمان نشسته بودم
منتظر تا بچه‌ها سوار شوند
نگاهم به داشبورد و فرمان و متعلّقات آن افتاد
پرسشي به نظرم رسيد:
«از كجا شروع شد تا به اين‌جا رسيد؟»

به سايت شركتش سر زدم
از اولين خودرويي كه توليد كرد
تا آخرين
در اين تصوير چيدم



چقدر تفاوت؟!
شگفت‌آور
روز اول گاري بود
روز آخر فضاپيما
فاصله از كجا تا به كجا؟!

تغيير اين‌طور است
تغيير لازم است
فاصله شيخ طوسي و سيدمرتضي تا شيخ مفيد بيشتر از پنجاه سال نيست
اولين كتاب اصول فقه را مي‌نويسد
در ميان فقهاي شيعه
از آن روز تا كنون
بارها و بارها
تحوّل حادث شده
حوزه‌ها
علوم حوزوي
بارها رشد و ارتقا يافته
آخوند خراساني
110 سال پيش
چه تحوّل شگرفي در علم اصول فقه پديد آورده
اما از آن روز تا كنون...

هنوز هم طلبه‌ها بايد كفايه بخوانند
متن آن را از بر شوند
و فقهاي ما محشّين آن باشند
وقت تحوّل نرسيده؟!
بعد از 110 سال؟!
نبايد تكاني به آن داد؟!
چرا هنوز حتي نظريّات 40 سال پيش شهيد صدر هم
جايي در حوزه باز نكرده
و مبناي آموزش قرار نگرفته؟!

انقلاب اسلامي موضوعات جديدي را روبه‌روي حوزه‌ها قرار داده
و حوزه...

من نمي‌دانم چه دست‌هايي پشت پرده است
ولي اين كلام حضرت آقا را يادم هست:
«عرض من هميشه اين بوده و هست - قبلاً هم در جلسات متعدد با فضلاي حوزه اين را مطرح كرده‌ايم - كه تحول و دگرگوني يك امر قهري است؛ پيش مي‌آيد... منتها اين تحول و تغيير را يا مديريت ميكنيم، آن را هدايت ميكنيم، يا نه، رها ميكنيم. اگر رها كرديم، باخته‌ايم. بزرگان حوزه، مراجع تقليد، انديشمندان، دانشمندان و فضلا بايد دامنها را به كمر بزنند، همت كنند، اين تحول را برنامه‌ريزي كنند، هدايت كنند، مديريت كنند.» (29 مهر 1389)

و اين عبارات از نامه حضرت امام (ره):
«خون دلي كه پدرپيرتان از اين دسته متحجر خورده است هرگز از فشارها و سختي هاي ديگران نخورده است... راستي اتهام آمريكائي و روسي و التقاطي، اتهام حلال كردن حرامها و حرام كردن حلالها، اتهام كشتن زنان آبستن و حليت قمار و موسيقي از چه كسي صادر مي شود؟ از آدمهاي لامذهب و يا از مقدس نماهاي متحجر و بي شعور؟ فرياد تحريم نبرد با دشمنان خدا و به مسخره گرفتن فرهنگ شهادت و شهيدان و اظهار طعنها و كنايه ها نسبت به مشروعيت نظام كار كيست؟ كار عوام يا خواص، خواص از چه گروهي از بظاهر معممين يا غير آن؟ بگذريم كه حرف بسيار است همه اينها نتيجه نفوذ بيگانگان در جايگاه و در فرهنگ حوزه ها است... اگر بر فرض محال حاكميتِ فكري از آن روحاني‌نماها و متحجرين گردد روحانيت انقلابي جواب خدا و مردم را چه مي دهد؟!» (3 اسفند 1367)