تفاوت نظام و سيستم از نگاه فرهنگستان علوم اسلامي
ابتدا تعاريف رايج از «سيستم» ذكر شده است و سپس تعريف فرهنگستان علوم اسلامي از «سيستم». در نهايت نيز چهار منبعي كه ديدگاه فرهنگستان از آن‌ها استخراج شده است آمده است.هشت تعريف از سيستم پيدا كردم، در منابعي كه جستم. نگاه كل‌نگر امروزه محور تمام مطالعات علمي شده است. ديگر مانند گذشته نيست، اين‌كه مفاهيم را كلّي و جزئي مي‌كرديم و با انتزاع مفاهيم سعي در شناخت موضوع مي‌نموديم. تحولي كه در علوم رخ داده اين است، اجزاء را در كنار هم بايد ديد، تركيب را بايد ملاحظه كرد. موضوعات مركّب هستند و نمي‌شود با انتزاع حصّه‌هاي مختلف موضوع، شناخت حقيقي از آن به دست آورد. اين را استاد حسيني (ره) محور مطالعات علمي خود قرار داده و معرفت‌شناسي نويني بر اين اساس تدوين كرده است. اما تعريف ايشان از سيستم تفاوت‌هايي با تعاريف ماديون دارد، اين‌كه اراده و اختيار اصل در نظريه ايشان است. بنابراين اگر چه ما «سامانه» و «نظام» را معادل «سيستم» مي‌گيريم، ولي براي كاهش خطا در گفتگو، «نظام» را معادل تعريف «سيستم فرهنگستاني» لحاظ مي‌كنيم. اين‌طور اگر حساب كنيم، بين نظام و سيستم تفاوت‌هايي هست. براي دريافت اين اختلاف‌ها كافيست تعريف نظام را در كنار تعاريف رايج از سيستم قرار دهيم. اين نمودار سعي در انجام همين كار دارد.
